Ömer YERLİKAYA
Nadire Yüksekışık
15.09.2021

Nadire Yüksekışık

Ve Ölürse yer beÄŸensin, kalırsa el beÄŸensin…  

Birinin anıları ne iÅŸe yarar kim okur? Soru buydu. Fakat 1940’larda bir yazar çıkıp ÅŸunları söyleyecekti. KöÅŸedeki bakkal bile anılarını yazsa ülkedeki toplumsal ve ekonomik deÄŸiÅŸmenin perspektifi ortaya çıkar. KuÅŸkusuz o yıllarda söylenecek en doÄŸru sözdü ancak günümüzde anılara bu gözle bakmak ülkedeki toplumsal ve ekonomik gidiÅŸatı nasıl etkiler? DoÄŸrusu bu durum tartışılır.

2019 yılında ülkemizde yaklaşık seksen bin civarında kitap basıldı ve bunun elli bin civarında ki bir kısmı otobiyografi, anı anlatı türü olarak baskılarda yerini aldı. Ben etkinliklerde, söyleÅŸilerde anı, anlatı gibi türlerden sıklıkla söz ettiÄŸimden bir yazar ve eleÅŸtirmen olarak anı yazılımına karşı olduÄŸum algısı oluÅŸmaya baÅŸladı. Bu doÄŸru deÄŸildir. Ben okuduÄŸum kitabın konusuyla çok ilgilenmem, beni ilgilendiren ÅŸey dilin kullanımı, yazım kuralları, anlatı becerisi, sözcük üretimi, ifade zenginliÄŸi gibi bir yazımda olması gereken edebi unsurlardır. Takdir edersiniz ki pek çoÄŸumuzun çocukluÄŸu hayal tekrarından baÅŸka bir ÅŸey deÄŸildir. Ama hepsinde farklı bir tat ve daÄŸarcığımıza doldurduÄŸumuz yaÅŸam zindeliÄŸi bir ömür boyu sürecek iticilikle saklanmıştır. Anı anlatılarında sözcük ırmakları sayfaları maviliklere taşımalıdır. Çok okumadan güzel ÅŸeyler yazılamaz, yazılmıyor. Okuyunca, emek verince iÅŸte o zaman her ÅŸey deÄŸiÅŸiyor. Bütün güzellikle çıkıyor karşınıza…

                Sevgili Okurlar Serhad Artvin gazetemizin bu günkü konuÄŸu; 2010 yılında yaÅŸamını yitirmiÅŸ 1928 yılında Mersinde doÄŸan Profesör Doktor Nadire Yüksekışık ve yaÅŸamını anlattığı Ölürse yer beÄŸensin kalırsa el beÄŸensin isimli anı kitabıdır. Merhum hocamızın kitabını gerçekten çok keyifle okudum. Hemen her sayfa her bölüm beni çok etkiledi. 1935- 2000 yılları arası Anadolu’nun insan manzarası ve bir bakıma panoramasını da okumuÅŸ oldum. Yurdum insanı gerçekten büyük zorluklar yaÅŸamış, direnmiÅŸ, inancını, ferasetini, direnme gücünü, insan sevgisini, hayvan ve toprak sevgisini hiç yitirmemiÅŸtir. Dayanışma gücü, kent kültürü oluÅŸturma çabaları ve direniÅŸin destanını yazan bir ulviyete cumhuriyet ile birlikte yelken açılmıştır.  

Anılar kitabında yazar çocukluÄŸundan baÅŸlar subay babasının peÅŸinde Anadolu’yu dolanır.  

1939 depremini Erzincan’da yaÅŸar ve ablasını kaybeder. Liseyi yatılı okur. YaÅŸamın içinde oluÅŸan her haksızlığa karşı çıkar. Ceza bile alır ama cezalar onu yıldırmaz. DoÄŸrulardan asla ayrılmaz. Çok zeki bir öÄŸrencidir. Üniversitede kimya okur ve Norveç’te ve Ä°ngiltere’de çalışır çok önemli iÅŸlere imza atar. Doktorasını hazırlar. Önce doçent arkasından profesör olur. Ä°ngiltere’de organik fosforlar bileÅŸikleri ile alakalı, Ä°ngilizlerin dokuz kez deneyerek yapamadıkları bir sentezi ilk çalışmasında hazırlamayı baÅŸarır.

Türkiye’de rafine zevkli sanatçı ve geliÅŸmiÅŸ beyinlerin olduÄŸunu gösterir.

Sentezini eve götürmeye karar verir ancak son anda vazgeçer ve laboratuvarda bir buzdolabına koyar. Gece elektrikler kesildiÄŸinden sentez bozulur. Ancak nasıl hazırladığı konusunda ayrıntılı bir rapor hazırlar. O önemli araÅŸtırma bir süre sonra Nadire hoca kocası kaza geçirdiÄŸi için Türkiye’de iken birebir sözcükleriyle Philip Mac Donald adıyla yayınlanır.

                Ölürse Yer beÄŸensin kalırsa el beÄŸensin okuduÄŸum önemli anı kitaplarından birisi.  

Anı yazım tekniÄŸiyle bire bir örtüÅŸen, duru anlatımı, dili iyi kullanma becerisi, hayal tekrarından uzak yeni sözcüklerle bezeli daha özgün bir yapıya sahip. Gereksiz sözcüklerden arındırılmış güçlü cümle kurulumları okuru adeta satırların içine gömüyor. Hırslı, cesur, özgüvenli, kararlı, bilinçli bir yaÅŸamın çarpıcı öyküsü bir bakıma okurda da önemli izler bırakıyor.

Kendi yaÅŸam öyküsünü yazmak isteyenlere önerebileceÄŸim bir kitap.

Kitabın derlemesini mimar oÄŸlu Sühan Yüksekışık yapmış. Kitap 2019 yılında ikinci adam yayınlarından çıktı. 159 sayfa. Serhad Artvin gazetesi olarak merhum Nadire Yüksekışık hocamıza Yüce Allahtan rahmet diliyoruz. Ölürse yer beÄŸensin kalırsa el beÄŸensin isimli anı kitabının farklı okura ulaÅŸması dileÄŸiyle selamlar sevgiler gönderiyoruz.

                                                                                                                                                             Sevgiyle kalın.


Bu makale 839 kez okundu.

Yazarın Diğer Yazıları
Serhad Artvin Gazetesi © 2012 Tüm Hakları Saklıdır.
İnönü Caddesi. Karahan İşhanı No:16/A - ARTVİN -- Tel :0(466) 212 11 29 - Faks: 0(466) 212 38 84 - E-Posta: osengun{at}hotmail.com