ARTVİN’DE İSHAL SALGINI

 Artvin’de karın ağrısı, ishal ve kusma nedeniyle birçok hasta Artvin Devlet Hastanesi Acil Servisine akın etti. Özellikle çocuklarda daha çok görülen belirtiler, anne ve babaları tedirgin ederken, Acil Serviste yığılmalara neden oldu.

İshalin Neden Kaynaklandığı Kesin Belli Değil, Sudan Da Olabilir, Olmayabilir De…

Artvin Belediye Başkanı Mehmet Kocatepe salgının sudan mı yoksa başka sebepten mi kaynaklandığı konusunda henüz kesin bir bilgi bulunmadığını belirterek; “ İshal salgınının sudan kaynaklanmadığını veya sudan olduğunu söyleyemiyoruz. Ancak şunu açıklıkla ifade edeyim ki; dereden bağladığımız bir suyu içiyoruz. Sudan da olabilir.   Biz Artvin’deki su sorununun dünya standartlarında şebeke suyu getirerek çözmek istiyoruz. Su tahlillerinin gelmesiyle biz de sonucu öğrenmiş olacağız” dedi.

Artvin İl Sağlık Müdürü Uzm. Doktor Hakan Hacısalihoğlu, rakamların bir salgını işaret ettiğini, nedenlerinin araştırıldığını, özellikle su numunelerinin sonuçlarının 2-3 gün içinde çıkacağını belirterek;  30 Temmuz 2014 tarihinde özellikle Artvin Merkez’de ikamet eden aileler çocuklarının kusma, ishal ve karın ağrısı şikayetiyle Artvin Devlet Hastanesi Acil Servisine müracaat ettikleri bize iletildi.  Bir günlük süre içerisinde toplamda 94 ishal vakası kayıt edilmiş.  Başlangıç olduğu için tedavisi de çabuk yapılmış ve hastalar serum verildikten sonra ilaç yazılarak evlerine gönderilmiştir. Bu her yıl bu mevsimde görülebilen mikrobiyolojik hastalıktır.

Bu rakam normal vakalara göre 3 kat fazla. Bu durum bize bir salgının var olduğunu gösteriyor. Ancak sebep salt sudur veya bir başka nedendir diyemiyoruz. Çünkü bunu söyleyebilmek için elimizde verilerin olması lazım. Su tahlillerinin sonuçları 2-3 gün içinde gelecek. O zaman kesin bir şey söyleyebiliriz.

Şu an için şunu söylemek mümkün. Malum, mevsimler sıcak,  Mikroorganizmaların hızla ürediği, özellikle sineklerin çoğalması, her şeye konması etken olabilir. Bunun yanında özellikle ellerin yıkanması çok büyük önem arz etmektedir. Mutlaka ellerimizi bol su ile sabun kullanarak yıkamalıyız. Mikropların en çok vücudumuza girişi maalesef elimizle, ağzımıza götürdüğümüz yiyecekler yoluyla oluyor.

Onun için çocuklarımıza hijyen konusunda el yıkama alışkanlığını kazanmalarını sağlamalıyız. Bu arada Ramazan Bayramı dolayısıyla insanlar birbirleriyle çok fazla temas etmektedirler. Buda bulaşma konusunda önemli etkenlerden birisidir. Şu an varsayımları konuşuyoruz. Bunların toplamı da etken olur.

Klor Seviyesi 03-05 PPM Olmalıdır

Ben yine su konusunda geri dönerek bitirmek istiyorum; Normal şartlarda 20-30 kişi bulantı nedeniyle başvuruda bulunabilir.  Ama burada rakam yüksek. Hastanedeki arkadaşlarımızın bize aktardığını söylüyorum. Hazır su içen ailelerde de bu vakaya rastlanmış. Aburcuburdan olabilir. İyi saklanmamış yemeklerden olabilir. Biz önce su ile ilgili tedbirleri aldırıyoruz. Klor seviyelerine bakıyoruz. Bakiye klor seviyesine bakıyoruz ki kaç ppm klor var. 03-05 bandında klor olmalı. Bunun üstüne çıkması da doğru değildir.

Genelde vatandaşlarımız klordan rahatsızlık duyuyorlar, kokusundan, tadından hoşlanmıyorlar.  Ama enfeksiyondan korunabilmemiz için mutlaka klorlamamız gerekiyor. Klor kokusundan kurtulmanın yolu, iki sürahi içine suyu birbirine aktararak klorun uçmasını sağlayabiliriz. Klor uçucudur. Bunu da tavsiye ediyoruz. Özellikle su kesildiğinde su geldiğinde birkaç dakika akıtarak beklememiz lazım. Su depolarının iyi dezenfekte edilmesi lazım.

Halk Sağlığı Periyodik Olarak Su Kontrollerini Yapmaktadır

Biz Halk Sağlığı olarak suların her gün numunelerini alıyoruz. Hergün klor bakiye ölçümlerini yapıyoruz. Düşüklük olunca belediyeye bilgi veriyoruz. Yani aslında sular sürekli kontrol altındadır. Çok yağmur yağarsa toprak kirliliği olabilir. Doğadaki bakteriler suya karışabiliyor. O zamanda biraz dikkat etmek lazım. Soğuk dondurma,  buzdolabından soğuk su içmek, mideyi üşütmekte etken olabilir.  Meyveleri, sebzeleri yıkamak gerekiyor. Bütün bu belirtilerin adı “yaz ishalleri”dir.

Yaz ishallerinde Kişisel hijyene çok büyük önem verilmelidir. Raporlar geldikten sonra sorunun sudan mı yoksa başka nedenden mi kaynaklandığını net olarak söyleyeceğiz. Ama şunların yapılmasında büyük yarar vardır;

Yaz İshalleri:  Akut ishale yol açan enfeksiyöz ve enfeksiyöz olmayan birçok neden vardır. En basitinden yenilen kavun, incir gibi gıda, alınan alkol, aşırı yeme, kullanılan laksatif ilaçlar herhangi bir hastalık söz konusu olmadan ishalin nedeni olabilir.

Enfeksiyöz ishallerde etken mikroorganizma genellikle su ve besinler aracılığı ile bulaşır. Bu mikroorganizmalar özellikle sıcaklarda daha hızlı çoğalırlar. Besinler üreticiden tüketiciye ulaştırılırken soğuk zinciri kırılırsa mikroorganizmalar hızla üremeye başlar. Mikroorganizmaların sayısı arttıkça hastalık yapma riski de artar. Ayrıca yazın insanların denize ve havuza girmesi ağız yoluyla bu pis suları yutmalarına ve gastroenteritlerin artmasına neden olur.

Kuluçka Süresi: Herhangi bir bakterinin yiyecek ve içecek üzerinde çoğalması sırasında açığa çıkan toksinin hazır alınması ile hastalık oluşursa kuluçka süresi kısa olup 8-14 saattir. Bulantı, kusmanın ön planda olduğu % 68 ishalin eşlik ettiği Stafilokok besin zehirlenmesinde ise 1-6 saattir. Buna karşılık besinle alınan bakteri barsak içinde çoğalıyor ve barsak duvarına invaze oluyorsa (Shigella, Salmonella türleri) veya barsakta çoğalırken saldığı toksinle hastalık yapıyorsa (V. Cholerae, enterotoksijenik E. Coli gibi) kuluçka süresi 16 saatten uzundur.

Kümes hayvanlarının eti, yumurtası, süt ve süt ürünleri İyi pişirilmemiş etin (özellikle kümes) yenmesi, kaynatılmamış sütün içilmesi ya da hayvan dışkısıyla kontamine olmuş suyun içilmesi

Sebzeler, infekte su İyi pişirilmemiş deniz ürünleri (Norwalk virüsü de bulaşabilir)

Ateş: Esas olarak barsak duvarına invazyonla hastalık yapan bakteri ( Salmonella, Shigella, Yersinia türleri, enteroinvazif E. coli, V. parahemolyticus) etken ise görülür. Viral gastroenteritlerden rotovirus gastroenteritinde ateş görülebilir.

Dışkı Özellikleri: Dışkılama sayısının çok(10), ama dışkı miktarının az olması kolon tutulumunu, tersi ise ince barsak tutulumunu gösterir. İnce barsak tipi ishalde dışkı açık renkli, sulu, bol, köpüklü, yağlı, içinde sindirilmemiş besin artıklı, kansız ve kokuludur. Dizanterik olanlarda dışkı azdır ve kan, mukus içermektedir. Salmonella gastroenteritinde bezelye çorbası ve Sigellozda domates çorbası görünümündedir. Lökosit içermeyen kanlı dışkı, Shiga-benzeri toksin oluşturan enterohemorajik E. coli (EHEC)’ye bağlı enfeksiyon olasılığını düşündürmelidir. Kolerada veya enterotoksijenik E. coli (ETEC) ishalinde dışkı pirinç suyu rengindedir. Burada ishal enterotoksinlerle oluşmaktadır.

Bulantı Ve Kusma: Sindirim sisteminin üst bölümleri tutulduğunda genellikle bulantı-kusma, alt kısımları tutulduğunda ise karın ağrıları daha belirgindir.Eğer klinik tabloya bulantı-kusma hakimse Staphylococcus aureus veya Bacillus cereus toksinlerinin hazır alınmasıyla oluşan bakteriyel besin zehirlenmesi düşünülmelidir. Bu tip besin zehirlenmeleri birden başlar ve genellikle 12 saatte sonlanır. Kasırga gibi başlar ve biter.

Karın Ağrısı: İncebarsak tipi ishallerde göbek etrafında veya sağ alt katranda, genellikle aralıkla gelen kramp tarzında ağrı vardır( İntestinal kolik). Karın ağrısı inflamatuvar ishallerde (Shigella, Campylobacter, nekrotizan toksinler gibi) daha belirgin olabilir.

Tedavi:  1-Sıvı-elektrolit tedavisi: İshalli hastanın önce dehidratasyon durumu hafif, orta ve ağır olmak üzere üç başlık altında değerlendirilir. Hafif olgularda bol sıvı(ayran, su) alınması, muz, patates, pirinç gibi besinlerin alınması yeterli olabilir. Oral rehidratasyon sıvısı da (ORS) kullanılabilir. Orta derecedeki dehidratasyonda ORS kayba göre ayarlanarak kullanılır. Kusma sürekli ise ve sıvı kaybı ağır ise sıvı ve elektrolit tedavisinin i.v yoldan yapılması gerekir.

2-Antimikrobiyal tedavi: Akut enfeksiyöz ishallerin önemli bir kısmı herhangi bir antimikrobiyal tedaviye gerek kalmadan kendiliğinden düzelir. Antibiyotik tedavisini ateş ve dışkının mikroskobik incelemesinde lökosit saptandığı dizanterik formdaki ishallerde kullanılması uygun olur. Antibiyotik olarak florokinolonlar tercih edilir.

Yaz İshallerinden Korunma

1-Yiyeceklerin iyi pişirilerek tüketilmesi (iç sıcaklıkları zararlı mikropların ölmesini sağlayacak kadar yükselmeyen ızgara köftelerden; bütün olarak çevrilmiş tavuk tüketilmemeli) 2- Uygun ortamlarda hazırlanmamış krema veya mayonezli salatalardan ve az pişmiş deniz ürünlerinden uzak durulmalı 3- Sütlaç, kazandibi, muhallebi, dondurma gibi sütlü tatlılar da hazırlandıktan sonra soğutucuda tutulmalı 4- Vakumlu paketi açılıp kısa sürede tüketilmeyen sosis ve salamdan uzak durulmalı 5- Mikroorganizmalardan arındırılmış sular kullanılmalı.” İfadelerine yer verdi.